Գիրք` 21. Գիրք Մակաբայեցւոց Ա

Գլուխ 10

   
1․ Յամին հարիւրորդի վաթսներորդի ել Աղէքսանդրոս Անտիոքեան Եպիփան, եւ առ նա զքաղաքն Պտղոմայեցւոց. ընկալան զնա. եւ թագաւորեաց նա անդ ի նմա:

2․ Լուաւ Դեմետր արքայ, եթէ ժողովեաց զաւրս բազումս, եւ ել տալ ընդ նմա մարտ պատերազմի:

3․ Եւ յղեաց առ նա Դեմետր բանս խաղաղութեամբ, զի մեծարեսցեն նոքա զնա.

4․ աճապարեսցուք ասէ դնել ընդ նմա ուխտ խաղաղութեամբ, մինչչեւ եդեալ իցէ ընդ նոսա ուխտ Աղէքսանդրեայ վասն մեր:

5․ Ես գիտեմ յուշ լիցին  նմա չարիքն զոր անցուցաք մեք ընդ նմա եւ ընդ եղբարս նորա եւ յազգս նորա:

6․ Եւ ետ նմա իշխանութիւն ժողովել զաւրս, եւ պատրաստել զէն, զի լիցի նա նիզակակից նորա. եւ զպատանդսն որ էին յակառն հրամայեաց տալ ի ձեռս նորա:

7․ Եւ եկն Յովնաթան յԵրուսաղէմ. ընթերցաւ նա զթուղթն առաջի ամենայն ժողովրդեանն, առաջի այնոցիկ որ յամրի անդ էին:

8․ Եւ երկեան նոքա երկիւղ յոյժ. զի լուան եթէ ետ նմա իշխանութիւն արքայն ժողովել զաւրս:

9․ Սակայն ածին կալան զպատանդսն առաջի նորա, եւ ետ զնոսա ցընտանիս իւրեանց:

10․ Եւ բնակեցաւ Յովնաթան յԵրուսաղէմ, սկսաւ շինել եւ նորոգել զքաղաքն.

11․ եւ ասէ ցայնոսիկ, որ գործէին զգործն շինուածոց պարսպացն. Շինեցէք ասէ զպարիսպդ, եւ զլեառն Սիոն շուրջ, ի չորս կոյս յորձաքար վիմաց. եւ արարին այնպէս:

12․ Փախստեայ գնացին այլազգիքն` որ էին յամուրս անդ. որոց շինեաց յայնժամ Բաքիդդ

13․ եւ եթող զնոսա յիւրաքանչիւր տեղւոջ. եւ գնաց նա յերկիրն ուստի էր:

14․ Եւ ի Բեթսովր մնացեալ էին ոմանք` որոց թողեալ էր զաւրէնսն եւ զհրամանս. զի նա էր ամուր:

15․ Իբրեւ լուաւ Աղէքսանդրոս արքայ զաւետիսն զոր ետ բերել Դեմետրիոս առ Յովնաթան, եւ պատմեցին նմա զպատերազմ քաջութեամբ, որ արարեալ էր եղբարբք իւրովք, եւ զվիշտսն որ անցուցեալ էր ընդ նոսա.

16․ եւ ասէ, Միթէ կարե՞մք ուրեք գտանել այր մի այնպիսի. առէք առնեմք զնա մեզ բարեկամ եւ թիկունս:

17․ Եւ հրամայեաց առնել առ նոսա հրովարտակ ըստ բանիցս այսոցիկ:

18․ Արքայ Աղէքսանդրոս` առ եղբայր Յովնաթան ողջոյն:

19․ Ազդ եղեւ մեզ վասն քո, եթէ այր քաջ զաւրութեամբ ես, եւ արժանի ես դու լինել մեզ բարեկամ:

20․ Արդ կացուցաք մեք զքեզ այսաւր գլուխ քահանայապետութեան ազգի քոյ. եւ բարեկամ արքայի կոչել զքեզ: Եւ ետ տանել նմա պսակ ոսկի եւ ծիրանիս: Արդ կալ լիցի քեզ յուխտի մերում, եւ պահել զհաւատ բարեկամութեան առ մեզ. ողջ լեր:

21․ Եւ առ` զգեցաւ Յովնաթան զայն ընտիր պատմուճան. յամին հարիւրորդի վաթսներորդի եւթներորդի, ի տաւնին տարեկանաց տաղաւարահարաց ժողովեցին զաւրս, կազմեցին զէնս, եւ ուրախ եղեն:

22․ Եւ լուաւ Դեմետր զբանս զայս, տրտմեցաւ յոյժ.

23․ եւ ասէ. Զի՞նչ գործ գործեցաք, զի ոչ մեք մեզ արարաք զնոսա թիկունս: Եւ արդ աճապարեաց Աղէքսանդրոս, եւ խաւսեցաւ ընդ նոսա ի հաշտութիւն, եւ արար իւր ձեռն հաստատութեան զՀրէաստան:

24․ Արդ առէք եւ մեք գրեսցուք առ նոսա բանս մխիթարութեան մեծարանաց եւ պարգեւաց, զի եղիցին նոքա մեզ յաւգնականութիւն:

25․ Եւ ետ տանել նոցա հրովարտակս ըստ բանիցս այսոցիկ. Արքայ Դեմետրիոս` առ ազգն հրէից ողջոյն:

26․ Քանզի պահեցէք դուք զուխտս եւ զդաշինս զոր ընդ մեզ եդիք. կացէք մնացէք դուք ի մերում բարեկամութեան, եւ ոչ ձեռնտու եղէք ի թշնամի. լուաք մեք եւ ուրախ եղեաք:

27․ Եւ արդ` կացէք մնացէք պահեցէք դուք առ մեզ զնոյն հաւատ.

28․ եւ մեք հատուսցուք ձեզ թողութիւնս բազումս, եւ տացուք ձեզ պարգեւս բազումս:

29․ Եւ արձակեսցուք զձեզ` եւ թողցուք զամենայն հրէայ ի հարկաց, եւ զբաժ զաղտիցն եւ զպսակաց. եւ փոխանակ երրորդաց սերմանն:

30․ Եւ զհասարակաց այգւոյն եւ զծառոյն որ գայր ինչ, թողում ձեզ յայսմ աւրէ եւ առ յապա. եւ յերիցն աւրինաց որ յաւելան ի ձեզ, եւ ի շամրտացիս, եւ ի գալիլեացիս. յայսմ հետէ եւ ի յաւիտեանս ժամանակաց:

31․ Եւ յԵրուսաղէմ նուիրեալ` սուրբ թողեալ կացցէ շուրջ զսահմանաւք իւրովք հանդերձ, եւ ի տասանորդէ զմաքս ձեզ թողեալ լիցի:

32․ Եւ զիշխանութիւն զամրիդ ի ներքս տուեալ լիցի ցքահանայապետդ, եւ կացուսցէ դա ի նմա արս զոր ինքն ընտրեսցէ պահել զդա:

33․ Եւ ամենայն անձն հրէի որ ի գերութեան գտցի` յերկրէն Հրէաստանի յամենայն թագաւորութեան իմում, արձակեալ ձրի առանց փրկանաց. զամենայն հարկս`   հասի եւ մաքսի եւ գրաստու:

34․ Եւ յամենայն տաւնս տարեկանաց, շաբաթք եւ գլուխք ամսոց, եւ աւուրք յառաջ քան զտաւնն, եւ երեք երեք աւուրք զկնի տաւնին, եղիցին ապահարկ թողեալ ամենայն հրէից որ իցեն ի թագաւորութեան իմում.

35․ մի իշխեսցէ պահանջել նեղել զոք վասն ամենայն իրաց իմոց:

36․ Եւ առաջինք գտցին նոքա ի զաւրս արքունի ի վեց հարիւր հազար զաւրական. եւ պարգեւք ելցեն նոցա որպէս աւրէն է ընդ առաջին զաւրս արքունի` ընդ մեծամեծս:

37․ Եւ ի նոցանէ դարձեալ հաստատեսցի ի ձեռանէ արքունի որ են հաւատարիմ: Եւ իշխանք եւ վերակացուք եղիցին նոցունց: Եւ գնասցեն նոքա ըստ օրէնս իւրեանց որպէս հրաման ետ արքայ երկրին Հրէաստանի:

38․ Եւ զերիս օրէնս որ յառաջագոյն եդեալ էր Հրէաստանեայց, յերկրէն Շամրտացւոց անդրէն դարձուցանել ի Հրէաստան, եւ համարել ընդ երկոսին մի օրէնս. զի մի այլ իշխան ձեռնահաս լիցի ի վերայ նոցա, այլ քահանայապետն:

39․ Եւ զքաղաքն Պտղոմայեցւոց տուեալ լիցին նոցա պարգեւ ի նուէրս սրբութեանցն որ յԵրուսաղէմն են, ի պէտս ծախիցն որ ի սուրբս անդր ծախիցին:

40․ Եւ ես տաց ամ յամէ հնգետասան հազար կշիռ արծաթոյ` յարքունի համբարուէ, ի կողմանց ուստի արժան իցէ:

41․ Զամենայն մթեր զոր նոքա ոչն կարէին լնուլ` յարքունուստ լիցի, որպէս ընդ առաջին ազգսն,

42․ յայսմ հետէ տացեն յարքունի տարազէ: Եւ ի վերայ այսորիկ զհինգ հազար կշիռ արծաթոյն` զոր առնուն ի մտիցն սրբութեանն ըստ համարոյ տարւոյն. եւ այդ թողեալ լիցի, զի անկ է այդ քահանայից եւ պաշտաւնէից:

43․ Որ միանգամ դիմեսցէն ոք փախստեայ անկանել ի տաճար անդր յԵրուսաղէմ, կամ որ միանգամ ի սահմանաց դորա իցէ որ պարտիցի ոք ինչ յարքունիս, թողեալ լիցի նմա. եւ ինքեանք արձակեալ լիցին:

44․ Եւ ամենայն ինչ որ արատեալ կործանեալ իցէ շինուածոց սրբոցդ, շինեսցին նորոգեսցին, եւ ծախ համարոյն յարքունուստ վճարեսցի:

45․ Եւ շինեսցեն զպարիսպն Երուսաղէմի, ամրացուսցեն շուրջանակի. եւ ծախ համարոյն յարքունուստ վճարեսցի: Եւ ամենայն պարիսպք ամրաց Հրէաստանի շինեսցին:

46․ Եւ իբրեւ լուաւ Յովնաթան եւ ժողովուրդն զբանս զայս, ոչ ինչ հաստատեցին` եւ ոչ յանձն առին, զի յիշեցին զչարիսն մեծամեծս որ արարեալ էր յԵրուսաղէմ, եւ նեղութիւնս յոյժ զոր նեղեցին նոքա զնոսա:

47․ Այլ հաճեցան` հաւանեցան ընդ հաշտութիւնն Աղէքսանդրի. զի նա եղեւ նոցա նախ առաջնորդ բանիցն խաղաղութեան. եւ էին նոքա նմա նիզակակիցք եւ թիկունք զամենայն աւուրս կենաց իւրեանց:

48․ Զաւրաժողով լինէր արքայ, եւ կուտէր զաւրս բազումս գալ տալ պատերազմ ընդ Դեմետրեայ:

49․ Եւ եկին բախեցան թագաւորքն երկոքին ընդ միմեանս. ի փախուստ դառնայր գունդն Դեմետրեայ, յաղթական լինէր նոցա Աղէքսանդրոս.

50․ եւ սաստկացուցանէր զճակատ մարտին ի վերայ նոցա մինչչեւ արեւուն մտանելոյ: Անդ յայնմ աւուր անկանէր Դեմետր առաջի Աղէքսանդրի. հարկանէին վանէին եւ առ աւրին զգործն վճարէին:

51․ Հրեշտակս արձակէր Աղէքսանդրոս յերկիրն Եգիպտացւոց` զի դարձաւ տէրութիւն իմ յիս, առ Պտղոմէոս արքայ. պատգամ տայր ի բանից ըստ աւրինակիս ըստ այսմիկ. այս ինչ յայտնի լիցի քեզ արքայդ եգիպտացւոց,

52․ զի դարձաւ տէրութիւն իմ յիս, եւ նստայ ես յաթոռ հարց իմոց, ի ձեռն առի զիշխանութիւն իմ, հարի վանեցի զԴեմետրիոս զաւրաւք իւրովք, եւ նուաճեցի անդրէն զաշխարհն իմ.

53․ ի մարտ պատերազմի հարի վանեցի զնա եւ զզաւրս իւր, եւ նստայ յաթոռ թագաւորութեան նորա:

54․ Արդ եկ հաստատեսցուք ի միջի մերում զհաստատութիւն խաղաղութեան. տուր ինձ դու զդուստր քո կնութեան, զի արժանի լիցի ինձ, եւ ես քեզ եղէց արժանի փեսայութեան:

55․ Ետ պատասխանի արքայն եգիպտացւոց եւ ասէ. Աւրն յաւուրս բարութեան յորում դարձար դու յերկիր նախնեաց քոց, եւ նստար դու յաթոռ արքայութեան հարց քոց:

56․ Եւ ես պատրաստեալ եմ ի կամս քաղցրութեան առնել զայս ամենայն որպէս գրեցեր դու առ իս. բայց եկ յանդիման լիցուք միմեանց ի քաղաքն Պտղոմացւոց, զի տեսցուք զմիմեանս. եւ փեսայացուցից զքեզ ինձ` որպէս եւ ասացեր:

57․ Եւ ել Պտղոմէոս արքայ յերկրէն Եգիպտացւոց, ինքն Կղէոպատրաւ դստերբն հանդերձ ի քաղաքն Պտղոմէացւոց. յամին հարիւրորդի վաթսներորդի երկրորդի:

58․ Եւ յանդիման եղեն թագւորքն երկոքեան միմեանց, եւ ետ զԿղէոպատրա զդուստր իւր. եւ արարին հարսանիս մեծաւ պատրաստութեամբ` մեծաւ փառաւք ըստ աւրէնս թագաւորաց ի քաղաքին Պտղոմէացւոց:

59․ Ետ հրովարտակս Աղէքսանդրոս առ Յովնաթան, զի եկեսցէ նա առ նա:

60․ Խաղաց գնաց Յովնաթան մեծաւ փառաւք ի քաղաքն Պտղոմէացւոց, եւ եկն յանդիման եղեւ թագաւորացն երկոցուն մեծապէս պատարագաւք. եւ եգիտ շնորհս ի նոցանէ:

61․ Եւ կուտեցան ի վերայ նորա արք անաւրէնք յԵրուսաղէմէ, ամբաստան լինել զնմանէ. եւ ոչինչ անսայր թագաւորն նոցա:

62․ Հրաման ետ արքայ մերկացուցանել զՅովնաթան ի հանդերձից իւրոց. եւ զգեցուցին նմա ծիրանիս, եւ ընդ իւր նստոյց զնա:

63․ Եւ ասէ ցիշխանսն. Արդ, երթիջիք դուք ընդ նմա, եւ ընդ ամենայն քաղաքս քարոզ տաջիք կարդալ. զի մի ոք իշխեսցէ ամբաստան լինել վասն դորա. եւ մի ոք նեղեսցէ զդա մինչչեւ բանիւ միով:

64․ Եւ եղեւ իբրեւ տեսանէին զփառս նորա, եւ լսէին զձայն բարբառոյ քարոզին, եւ տեսանէին զի զգեցեալ էր ծիրանիս` փախչէին, թաքչէին, կորնչէին ամենայն չարախաւսքն:

65․ Եւ փառաւորեաց զնա թագաւորն ընդ առաջին բարեկամսն, եւ արար զնա սպարապետ կուսակալ:

66․ Եւ գնաց Յովնաթան յԵրուսաղէմ լի ուրախութեամբ եւ խաղաղութեամբ:

67․ Դարձեալ յամին հարիւրորդի վաթսներորդի` հինգերորդի. եկն Դեմետրիոս որդի Դեմետրեայ ի կողմանց Կրետացւոց` յերկիրն հարց իւրոց:

68․ Տրտմեցաւ յոյժ Աղէքսանդրոս` դարձաւ անդրէն ի քաղաքն Անտիոքացւոց:

69․ Եւ կացոյց անդ Դեմետրիոս` զԱպողոնիոս, որ էր յառաջ ի վերայ ստորին Ասորեստանեայց, եւ ժողովեաց նա զաւրս բազումս. եւ եկն բանակեցաւ նա զՅամնեաւ: Առաքեաց նա առ Յովնաթան քահանայապետ, եւ ասէ.

70․ Դու միայն վերացեալ հպարտացեալ կաս ի վերայ մեր, եւ ես եղէ ծաղր նախատանաց վասն քո. ընդէ՞ր դու նազիս ի վերայ մեր լերամբքդ:

71․ Արդ աղէ դու` եթէ յուսացեալ ես ի զաւրսդ քո. եկ էջ դու ի դաշտ այսր առ մեզ զի յանդիման լիցուք միմեանց. զի գոն եւ աստ ընդ իս զաւրք քաղաքաց:

72․ Արդ` հարց փորձեա դու` տես` ո իցեմ ես, կամ ո այն իցեն որ աւգնականն իցեն ձեզ: Եւ ասեն. Ոչ գոյ ձեզ ոտից կռիւ առաջի մեր. զի երկիթս անգամ ի պարտութիւն մատնեցան հարքն ձեր յերկրին իւրեանց:

73․ Եւ արդ ոչ կարէք դուք զդէմ ունել զայդչափ այրուձիոյ, ի դաշտի ուր ոչ գուցէ թուփ թաքստի, եւ ոչ տեղի փախստեան. եւ ոչ վէմ ապաւինի. եւ ոչ խիճ ի ձեռն` ի քար ձգելոյ:

74․ Իբրեւ լուաւ Յովնաթան զպատգամն զայն զԱպողոնեայ` բարկացաւ ի միտս իւր, յոտն եկաց վաղվաղակի. ընտրէր զընտիր ընտիր զաւրացն իբրեւ արս տասն հազար. եւ գայր ի դուրս յԵրուսաղէմէ. ընդ առաջ եղեւ նմա Շմաւոն եղբայր նորա, ձեռնտու լինէր նմա յաւգնականութիւն:

75․ Եւ եկին հասին ի քաղաքն Յոպպէացւոց: Քաղաքացիքն զդուրս ընդդէմ դնէին, զի պահապանք ոստիկանութեամբ կային Ապողոնեայ ի վերայ նոցա, հարին` մարտ պատերազմի եդին ի վերայ քաղաքին:

76․ Նոքա առ երկիւղի բացին զդրունսն. սոքա մտին եւ տիրեցին ի վերայ քաղաքին:

77․ Եւ իբրեւ զայն լուաւ Ապողոնիոս, կազմեցաւ պատրաստեցաւ` առ ընդ իւր երիս հազարս սպառազէնս, եւ այլ զաւրս բազումս.

78․ եւ գնաց ի կողմանս Ազովտայ, մաւտ քերէր առ դաշտիւն, զի յուսացեալ էր ի զաւրս իւր: Զկնի լինէր նորա Յովնաթան տալ մարտ պատերազմի:

79․ Նա եթող հազար հեծեալ ի դարանի զհետ նորա:

80․ Իբրեւ ետես Յովնաթան եթէ դարան գործեցին զհետ նորա, եկին փակեցին պաշարեցին զամրոց դարանակալացն, եւ շուրջ զնոքաւք արկին պատնէշ, եւ կային պահէին յառաւաւտէ մինչչեւ յերեկոյ. որպէս հրաման ետ նոցա Յովնաթան:

81․ Վաստակեցին` տաժանեցան հեծեալքն, եւ լուծան:

82․ Զգողուղի կալաւ Շմաւոն գնդիւն իւրով, եւ գայր ձորակին ի վերայ, եւ անկանէր զնոքաւք` մինչդեռ նոքա կային լուծեալք եւ ձանձրացեալք, անկանէր ի վերայ. զբազումս անդրէն ի դարանի անդ սատակէր.

83․ զբազումս հեծելազաւրս ընդ երեսս դաշտին փախստեայ առաջի երեսաց իւրոց տանէր, հատուցանէր մինչչեւ ի կողմանս Հազովտայ. այնչափ շտապ տագնապի ի վերայ հասուցանէր, զի փախստեայքն գնային ի մեհեանն Դագովնայ ամրանալ անկանէին:

84․ Հասանէր Յովնաթան զաւրաւքն հանդերձ. պատէր զմեհեանն Դագոնայ եւ զքաղաքն Ազովտացւոց, եւ որ շուրջ զնովաւ քաղաքքն էին առնոյր յաւարի. զմեհեանն Դագովնայ ամրացելովքն հանդերձ այրէր հրով:

85․ Եւ եղեն անկեալքն ի սրոյ` այրեցելովքն հանդերձ` իբրեւ արք ութ հարիւր հազար:

86․ Չուեաց խաղաց գնաց Յովնաթան անտի, եւ եկն բանակեցաւ ի կողմանս Ասկաղոնեայ, եկին ելին ի քաղաքէ անտի ընդառաջ նմա փառաւք:

87․ Եւ դարձաւ Յովնաթան յԵրուսաղէմ գնդաւն իւրով, եւ բազում աւարաւ. զի բերէր զկապուտ զկողոպուտ բազում զթշնամեաց:

88․ Եւ իբրեւ լուաւ զայս Աղէքսանդրոս, յաւել փառաւորել առաւել եւս զՅովնաթան.

89․ եւ ետ տանել նմա շինգղ ոսկի, զորաւրինակ աւրէն էր ունել եղբարց թագաւորին. եւ ետ նմա զԱկկարոն ամենայն սահմանաւքն հանդերձ ի ժառանգութիւն: