Գիրք` 21. Գիրք Մակաբայեցւոց Ա

Գլուխ 11

   
1․ Եւ թագաւորն եգիպտացւոց զաւրաժողով լինէր` կուտէր զաւրս բազումս իբրեւ զաւազ առափն ծովուն, եւ նաւս բազումս. եւ խնդրէր նա ունել զարքայութիւնն Աղէքսանդրեայ նենգութեամբ, եւ յաւելուլ յիւր արքայութիւնն:

2․ Եւ ել ընդ կողմանս Ասորեստանեայց բանիւ խաղաղութեամբ. եւ նոքա դուռն բանային նմա, եւ ընդ առաջ երթային նորա. քանզի պատուէր էր յԱղէքսանդրեայ արքայէ` քանզի աներ էր նորա:

3․ Եւ իբրեւ մտանէր Պտղոմէոս ի քաղաքսն, յիւրոց զաւրացն պահապան թողոյր իւրաքանչիւր քաղաքաց:

4․ Իբրեւ եկին մերձեցան նոքա ի քաղաքն Ազովտացւոց, ցուցին նմա զմեհեանն Դագովնայ այրեցեալ, զքաղաքն եւ որ շուրջ զիւրեւ էին այրեցեալ ի ժամանակի պատերազմի, եւ զդիակունսն որ այրեցեալ էր` բերեալ կուտեալ էր կոյտս կոյտս ի վերայ ճանապարհին:

5․ Եւ պատմէին առաջի արքային որ զինչ միանգամ գործեաց Յովնաթան, եւ յաչաց հանէին զնա: Եւ թագաւորն լռիկ կայր:

6․ Եւ եկն յանդիման եղեւ Յովնաթան թագաւորին ի քաղաքն Յոպպէացւոց փառաւք մեծաւք. Ողջոյն ետուն միմեանց, եւ եղեն այն աւր առ միմեանս:

7․ Եւ գնաց Յովնաթան ընդ արքային մինչչեւ ի կողմանս գետոյն որ անուանեալ կոչի Ազատ: Եւ դարձաւ Յովնաթան անդրէն յԵրուսաղէմ:

8․ Իսկ արքայ Պտղոմէոս տիրեաց ի վերայ քաղաքացն ծովեզերեայց` մինչչեւ ի քաղաքն Սելեւկացւոց. եւ խորհէր ի վերայ Աղէքսանդրեայ խորհուրդ չարութեան:

9․ Եւ արձակեաց նա հրովարտակս առ Դեմետր արքայ եւ ասէ. Եկ ուխտ դիցուք առ միմեանս` եւ դաշինս կռեսցուք, եւ տաց քեզ զդուստր իմ զոր ունի Աղէքսանդրոս արքայ, եւ տիրեսցես դու ի վերայ արքայութեան հաւր քոյ.

10․ զի զղջացեալ եմ թէ ընդէ՞ր ետու ես զդուստր իմ նմա կնութեան. զի խորհեցաւ նա ի վերայ իմ մահ:

11․ Եւ այսպէս յաչաց հանէր զնա, զի իւր ակն եդեալ էր տէրութեան նորա:

12․ Եւ եհան զդուստրն, եւ ետ Դեմետրի. եւ խոտորեցաւ յԱղէքսանդրէ, եւ յայտնեաց զթշնամութիւն իւր: Եւ եմուտ Պտղոմէոս եւ տիրեաց նա ի վերայ քաղաքացն, եւ Սելեւկեայ ծովեզերեայց: Եւ խորհէր չարութիւն ի վերայ Աղէքսանդրու:

13․ Եկն եմուտ ի քաղաքն Անտիոքացւոց. եւ եդաւ զթագ զասիացւոցն. եւ պսակեցաւ կրկին թագաւն ասիացւոց` եւ թագաւն եգիպտացւոց:

14․ Բայց Աղէքսանդրոս արքայ էր ի կողմանս Կիւլիկեցւոց ի ժամանակին յայնմիկ. զի ապստամբէին մարդիկն ի նմանէ:

15․ Եւ լուաւ Աղէքսանդրոս` դիմեաց գալ ի վերայ նորա մարտիւ պատերազմաւ: Եւ ել Պտղոմէոս ընդ առաջ նորա զաւրաւք բազմաւք, եւ դարձոյց զնա ի պարտութիւն:

16․ Եւ փախստեայ լինէր Աղէքսանդրոս ի կողմանս Արաբացւոց. զի անդ թաքիցէ եւ ապրիցէ ի նմանէ: Եւ արքայ Պտղոմէոս բարձրացաւ:

17․ Եւ եկն Զաբեէլ արուայիկ, եհատ զգլուխն Աղէքսանդրեայ, եւ ետ տանել Պտղոմոսի արքայի:

18․ Եւ Պտղոմէոս մեռաւ յաւուրն երրորդի, եւ որ էին զամրաւքն, սատակեցան յամրականացն:

19․ Եւ թագաւորեաց Դեմետր, յամին հարիւրորդի վաթսներորդի եւթներորդի:

20․ Ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ ժողովեաց Յովնաթան զաւրս ի Հրէաստան, գալ մարտ դնել զբերդաւն որ յԵրուսաղէմ էր. կազմեցին զնովաւ շուրջ մենքենայս բազումս:

21․ Ապա գնացին ոմանք որ թշնամի էին ազգին հրէից, արք անաւրէնք պատմել թագաւորին, եթէ Յովնաթան մենքենայս կազմեալ շուրջ զբերդաւն պատեալ` յառնուլ պատրաստեալ:

22․ Իբրեւ լուաւ` բարկացաւ յոյժ. չուեաց եւ եկն ի Պտղոմէոս, ետ հրովարտակս առ Յովնաթան, զի մի եւս զբերդն շուրջ պաշարեալ պահիցէ. այլ ինքն յարուցեալ վաղվաղակի առ նա հասանիցէ` ի քաղաքն Պտղոմէացւոց, զի անդ յանդիման լիցին միմեանց:

23․ Իբրեւ լուաւ Յովնաթան` եւս քան զեւս պնդել հրամայեաց զպահ բերդին. եւ ինքն առ արս ընտիրս իմաստունս ի ծերակոյտ ժողովրդենէ անտի, եւ ի քահանայից անտի.

24․ հանդերձեցաւ պատարագաւք, ոսկւով եւ արծաթով, եւ եդ զանձն ի մահ, գնաց յանդիման լինել թագաւորին ի քաղաքն Պտղոմէացւոց: Եւ եգիտ նա շնորհս ի նմանէ.

25․ թէպէտ եւ բազումք էին յանաւրինաց անտի ամբաստան զնմանէ:

26․ Եւ մեծարեաց զնա թագաւորն որպէս առաջինքն իւր. եւ բարձրացոյց զնա յոյժ առաջի ամենայն բարեկամաց իւրոց.

27․ եւ կարգեաց նմա զիշխանութիւն քահանայապետութեանն. եւ որ ինչ այլ ինչ պատիւ ունէր յառաջագոյն քան զնա: Կացոյց կարգեաց զնա ընդ առաջին բարեկամս:

28․ Եւ աղաչեաց Յովնաթան զարքայն, զի ապահարկ արասցէ զՀրէաստան, եւ զերեսին կուսակալութիւնսն, եւ զՇամրին: Եւ յանձն առ նմա տալ նմա երեք հարիւր քանքար:

29․ Եւ հաճոյ թուեցաւ թագաւորին. եւ վասն այսր ամենայնի հրաման ետ հրովարտակս տալ առ Յովնաթան աւրինակաւս այսուիկ.

30․ Արքայ Դեմետր առ Յովնաթան եղբայր` ողջոյն:

31․ Զպատճէն հրովարտակիս այսորիկ գրեցաք մեք առ Ղասթենէս եղբայր մեր, նովին աւրինակաւ եւ առ ձեզ գրեցաք զի գիտասջիք:

32․ Արքայ Դեմետր` առ Ղասթենէս հայր` ողջոյն:

33․ Ազգին հրէից աւգնական նիզակակից` ուխտակալ բարեկամաց մերոց, իրաւունս համարեցաք դիւրել բարի առնել փոխանակ արդարութեան միամտութեամբ զոր պահեցին նոքա առ մեզ:

34․ Կարգեցաք մեք զսահմանս Հրէաստանի, եւ զերիս աւրէնսն` Ափարիմ, եւ Ղուդա, եւ Ռաթամին, յաւելցին ի Հրէաստանի ի կողմանս Շամրնի. եւ ամենայն որ ինչ հասի աւրէն գայցէ ի նոցանէ` լիցի այն պաշտաւնէից յԵրուսաղէմ. փոխանակ արքունական մտիցն որ գայր ի նոցանէ ամ յամէ յարմտեաց երկրին, եւ ի բերոյ ծառոցն պտղոյն:

35․ Եւ այլ որ ինչ տարազք արքունի, կամ տասանորդք, կամ մաքս, կամ ինչ որինչ մուտք յարքունիս իցեն. կամ բաժ աղտից, կամ տարազ պսակաց,

36․ զայս ամենայն թողցուք ի նոսա. եւ մի մի ինչ մի յայսցանէ անարգեալ գտցի մինչչեւ յաւիտեանս ժամանակաց:

37․ Արդ ձեզ փոյթ լիցի առնել պատճէն մի հրովարտակիդ, եւ տալ առ Յովնաթան` զի դիցի ի գանձն սրբութեան` ի դիպան վայր ի նշանաւոր տեղւոջ:

38․ Իբրեւ ետես Դեմետր արքայ, եթէ հնազանդեցաւ ամենայն երկիր առաջի նորա. եւ ոչինչ էր յաշխարհի որինչ ընդդէմ դառնայր հրամանաց նորա, հրաման ետ արձակել զզաւրսն յիւրաքանչիւր տեղիս. բաց ի զաւրաց յազգաց հեռաւորաց, եւ ի մարզիկ գնդէ կղզեաց կղզեաց ոք: Եւ ի թշնամութիւն դարձան ամենայն զաւրք ազգաց ընդ նմա:

39․ Տրիփոն անուն էր Աղէքսանդրեան տոհմին, իբրեւ ետես եթէ զաւրքն ամենայն տրտունջ են զԴեմետրեայ` գնաց նա առ Իմաղկուս արուայիկ, որ սնուցանէր զԱնտիոք զպատանեակն Աղէքսանդրի:

40․ Եւ առ նմա կանխէր` զի տացէ նա ցնա զմանուկն, եւ ածցէ թագաւորեցուսցէ ի տեղի հաւր իւրոյ. եւ պատմեաց նմա որ ինչ միանգամ գործս գործեաց Դեմետր, եւ զամենայն թշնամութիւնս որ միանգամ գոռային զաւրքն. եւ անդ լինէր առ նմա աւուրս բազումս:

41․ Առաքեաց Յովնաթան առ Դեմետր արքայ, զի հրաման տացէ իջուցանել զզաւրսն որ ի միջնաբերդի անդ էին, եւ որ յամուրս անդ էին. զի էին նոքա թշնամութեամբ ընդ Իսրայէլի:

42․ Եւ առաքեաց Դեմետրիոս առ Յովնաթան` եւ ասէ. Ոչ զայդ միայն արարից քեզ եւ ազգի քում, այլ փառաւք փառաւորեցից զազգ քո` եթէ ժամանակ միայն գտից:

43․ Արդ դու բարւոք արասցես, առաքեսցես առ իս գունդ մի ի թիկունս, զի զաւրքս աւասիկ յինէն յետս կացին:

44․ Իբրեւ լուաւ զայն Յովնաթան, վաղվաղակի գունդ մի յերից հազարաց արս ընտիրս սպառազէնս արձակեաց ի թիկունս թագաւորին ի քաղաքն Անտիոքացւոց. եւ ուրախ եղեւ թագաւորն ի հասանել նոցա ի ձեռս նորա:

45․ Իբրեւ զայն լուան քաղաքացիքն. ժողովեցան յիւրաքանչիւր տեղւոջէ ի մէջ քաղաքին` իբրեւ բեւրք երկոտասան: Այն ինչ յարձակեալ էին ի վերայ թագաւորին, կամէին անդէն սպանանել.

46․ նա խոյս ետ ի նոցանէ. եւ նոքա առին վաղվաղակի զկիրճսն ամենայն գնացից քաղաքին. մարտ եդին եւ սկսան մաքառել:

47․ Ազդ եղեւ իսրայէլեան գնդին. կուտեցան ի վերայ ապարանից թագաւորին, ձայն ետուն միմեանց, եւ սփռեցան ընդ ամենայն քաղաքն:

48․ Իբրեւ հարին` սպանին կոտորեցին արս իբրեւ տասն հազար. հրձիգ արարին զամենայն փայտակերտն զապարանից նորա. եւ զինչս եւ զստացուածս նոցա առին յաւարի. արկին յիւրեանս զթագաւորն, եւ ապրեցուցին զնա ի ձեռաց նոցա:

49․ Իբրեւ ետես մնացեալ գունդ քաղաքին, եթէ զաւրացաւ գունդն իսրայէլեան ի վերայ նոցա, եւ կամակար յաղթեցին նոցա. լքան նուաղեցան, եւ տկարացան ի խորհուրդս իւրեանց. ի ձայն բարբառոյ ողոքանաց սկսան աղաղակել առ թագաւորն` եւ ասեն.

50․ Ձեռն տուր մեզ, եւ դադարեսցէ գունդս մոլեկան ի կոտորածէ քաղաքիս:

51․ Զայն բան ասէին, եւ զիւրաքանչիւր զէնս առ ոտս պատերազմողացն ընկենուին: Եւ բարձրանայր փառաւք գունդն իսրայէլեան առաջի թագաւորին, եւ առաջի ամենայն զաւրաց նորա. եւ դառնային անդրէն յԵրուսաղէմ անուամբ մեծաւ եւ բազում աւարաւ:

52․ Եւ նստաւ Դեմետր արքայ յաթոռ տէրութեան իւրոյ, եւ սարսեաց երկիրն ամենայն առաջի նորա:

53․ Եւ ստեաց իսրայէլացւոցն յամենայնի որինչ խոստացաւ նա նոցա, եւ ամենեւին աւտարացաւ յաչս Յովնաթանու. եւ ոչ հատոյց նմա ըստ միամտութեան վաստակոց նորա:

54․ Յետ այսորիկ դարձաւ Տրիփոն, եւ պատանեակն Անտիոքոս ընդ նմա, թագաւորեալ եւ նստեալ յաթոռ տէրութեան:

55․ Եւ առ նա ժողովէին զաւրքն ամենայն որ ցրուեալ էր ի Դեմետրեայ: Եւ ետուն մարտ պատերազմի ընդ Դեմետրեայ, եւ փախուցին զնա վատթարեալ:

56․ Եւ եկն առ զգազանսն Տրիփոն. եւ կալաւ զքաղաքն Անտիոքացւոց:

57․ Հրաման ետ հրովարտակ առնել մանուկն Անտիոքոս` առ Յովնաթան` եւ ասէ. Կացուցեալ իմ զքեզ ի գործ քահանայապետութեան, եւ հաստատեալ իմ զքեզ ի վերայ չորիցն աւրինաց, եւ կարգեցաք զքեզ ընդ բուն եւ ընդ առաջին բարեկամս մեր:

58․ Եւ ետ տանել նմա նուագս ոսկիս, եւ սպաս տաճարին: Եւ ետ նմա իշխանութիւն ըմպել ոսկի նուագաւք, արկանել ծիրանիս, եւ իշխել կրել նշան շգեղ, ըստ նշանի թագաւորաց:

59․ Եւ զՇմաւոն զեղբայր նորա հրաման ետ իշխան զաւրավար կացուցանել ի կողմանցն Ծուրայ մինչչեւ ի սահմանս Եգիպտացւոց:

60․ Եւ ել Յովնաթան շրջել յայնկոյս Յորդանան գետոյ` եւ ընդ քաղաքսն, եւ ժողովեցան առ նա ամենայն զաւրք ասորւոց ի թիկունս: Եւ եկն նա ի կողմանս Ասկաղոնեայ. եւ ելին նմա քաղաքացիքն ընդառաջ մեծաւ գովութեամբ:

61․ Անտի գնաց եկն ի Գազայ, եւ գազացիքն փակեցին նմա զդրունսն. նստաւ շուրջ զնոքաւք, եւ հրձիգ արար զաւանս նոցա. եւ զինչս եւ զստացուածս նոցա վարեցին ի գերութեան:

62․ Ապա եկին գազացիքն առաջի կացին` ձեռն ետուն նմա, եւ մատուցին զորդիս իշխանացն իւրեանց ի պատանդութիւն, եւ նա առ ետ տանել զնոսա յԵրուսաղէմ. եւ ինքն անց ընդ երկիրն ի կողմանս Դամասկեայ:

63․ Եւ լուաւ Յովնաթան եթէ հասին իշխանք Դեմետրեայ ի Կադէս ի կողմանս Գալիլեացւոց զաւրաւք բազմաւք. իբրեւ կամէին իմն թէ փոխեսցուք զնա ի գործոյ անտի.

64․ նա եթող զեղբայր իւր զՇմաւոն յերկրին վերայ. եւ ինքն գնաց ընդ առաջ նոցա:

65․ Եւ Շմաւոն հասանէր պատերազմաւ ի վերայ Բեթսովրայ, եւ պաշարէր զնա աւուրս բազումս, եւ յարգել արկանէր զնոսա:

66․ Աղաչել սկսան նոքա զնա, զի դաշինս արասցէ ընդ նոսա. նա ետ ձեռն նոցա, եւ եհան զնոսա անտի. եւ կացոյց անդ նա պահապանս քաղաքին:

67․ Եւ Յովնաթան զաւրաւքն իւրովք եկն բանակեցաւ ի վերայ ջուրցն Գեննեսարեթայ, կանխեաց նա ընդ առաւաւտն ի դաշտն Նասովրայ.

68․ եւ գունդ մի այլազգեաց ընդ առաջ եղեւ ի դաշտի անդ: Եւ դարան գործեցին ի վերայ նորա. կէսքն ի դարան մտին, կէսքն ի դիմի հարան նմա.

69․ Եւ յարեան դարանակալքն յիւրաքանչիւր տեղեաց` զհետ եղեն նոցա, եւ զՅովնաթան ի մէջ արկին զաւրաւքն հանդերձ:

70․ Եւ արարին զզաւրսն Յովնաթանու փախստեայս. եւ ոչ մնաց առ նմա, բայց միայն Մատաթի Բեսաղոմեան, եւ Յուդաս Սկափեան` զաւրավարք զաւրացն:

71․ Ձեռն զաւձեաւք արկանէր Յովնաթան, զպատմուճանն պատառէր, հող ի գլուխ լինէր:

72․ Ի վերայ յարձակէր բարկութեամբ մեծաւ, եւ ի պարտութիւն մատնէր զնոսա:

73․ Յայնմ ժամանակի փախստեայքն ամենեքեան անդրէն ի նոյն դառնային, հալածական զթշնամիսն առնէին առաջի իւրեանց, մինչչեւ ի բանակն իւրեանց ի Կադէս. եւ եկին անկան զբանակաւն այլազգեաց.

74․ հարին կոտորեցին յաւուր յայնմիկ իբրեւ երեք հազար հեծեալ սպառազէնս: Եւ դարձաւ Յովնաթան յԵրուսաղէմ: